Communicatie kan niet specifiek genoeg zijn. Je communiceert een stuk krachtiger als je vanuit jezelf spreekt, met de zogenoemde ik boodschap. “Ik spreek toch altijd uit mezelf?” hoor ik je denken, Dat blijkt in de praktijk maar al te vaak anders te zijn. Meestal heb je het niet eens door.
Luister maar eens goed in je omgeving (of naar jezelf). Hoe vaak kom je de volgende taal tegen?
Ik boodschap: voorbeeld één
Tijdens een teamgesprek zegt één van de deelnemers: “Ja, je moet heel duidelijk maken wat je van je collega’s verwacht. Als je niet voor hen openstaat, dan voel je dat ze je minder vaak serieus nemen. En dat wil je natuurlijk niet.” Hoewel de persoon het woord ‘je’ gebruikt, bedoelt hij eigenlijk zichzelf. ‘Ik’ dus. Waarom spreekt hij dan niet over ‘ik’? Omdat dat te spannend is. Het confronteert ons met onszelf en we draaien daar liever omheen.
Door in de ‘je’ vorm te spreken, houd je het lekker algemeen en kan het je niet raken. Prima, maar daarmee raak je de ánder dus ook niet. Hoe anders voelt het als je zegt: ‘Ja, ik moet heel duidelijk maken wat ik van mijn collega’s verwacht. Als ik niet voor hen open sta, dan voel ik dat ze me minder serieus nemen. En dat wil ik natuurlijk niet’. In deze zin ervaart je gesprekspartner meer oprechtheid, persoonlijkheid en betrokkenheid. Het vergroot enorm je geloofwaardigheid en je effectiviteit.
Ik boodschap: voorbeeld twee
Collega’s delen hun plannen en taken voor het nieuwe kwartaal. Op een gegeven moment zegt één van de collega’s: “We moeten iets verzinnen om de klant op de juiste plek te ontmoeten, zodat we de klant kunnen informeren, adviseren en activeren op het juiste moment.” Doordat hij ‘we’ gebruikt, legt hij de taak deels buiten zichzelf. Dit valt nog sterker op wanneer hij zou zeggen: “Er moet iets verzonnen worden om… “. De actie zweeft dan volledig in de lucht, zonder dat er een actor aan verbonden is.
Ik begeleid veel organisaties op weg naar werken met zelfsturende teams. Eén van de uitgangspunten daarbij is dat ieder individu verantwoordelijkheid neemt voor de eigen rollen en bijbehorende taken. Dit begint bij het spreken over ‘ik’. Kijk maar eens hoe anders het klinkt als hij zegt: “Ik introduceer deze aanpak zodat ik de klant op de juiste plek weet te ontmoeten en hem kan informeren, adviseren en activeren op het juiste moment”.
De ik boodschap basisregel is simpel
- ik voel,
- ik ervaar,
- ik moet,
- ik wil.
Vermijd algemeenheden, maak het persoonlijk. Je komt sterker over op een ander, en vooral ook op jezelf.
Andere effectieve communicatie principes
- Actief luisteren: gebruik de kracht van de stilte
- Stel vragen en zorg dat je antwoord krijgt
- Adresseer je boodschap
- Open vragen stellen
- Helder communiceren: onderscheid opmerking en vraag
- Feedback geven
- Feedback vragen
- Feedback geven en ontvangen
