Het Theory U model van Otto Scharmer is gebaseerd op het inzicht dat alles wat zich ontwikkelt met elkaar verbonden is; ontstaat vanuit dezelfde bron. In een U proces maak je contact met het potentieel in je eigen bron, of die van je team. Je zoekt de grootste toekomstige mogelijkheid van het vraagstuk waarmee je aan de slag bent. In dit artikel leggen we de Theory U kernconcepten kort aan je uit. Wil je meer weten? Download dan hier direct het uitgebreide whitepaper over Theory U.
Theory U model: een dynamisch proces
Het Theory U model is een dynamisch proces en zeker geen lineair stappenplan of projectaanpak. Als mens ben je verbonden met alles wat er is en daarin heb je steeds de mogelijkheid om bewust te kiezen voor je handelen.
Hoe kom je tot de beste keuze? Het Theory U model kent 7 fasen om daar te komen. De fasen omvatten gezamenlijk een proces dat vooral gericht is op bewustwording en oplossingen laten ontstaan uit de toekomst op de meest eenvoudige en duurzame manieren. De U is gericht op wezenlijk andere uitkomsten en vernieuwing.
De 7 fasen van Theory U
De 7 fasen binnen Theory U zijn niet los van elkaar te zien. De 7 fasen zijn achtereenvolgens (we gebruiken de oorspronkelijke Engelse termen):
- downloading
- seeing
- sensing
- presencing
- crystallizing
- prototyping
- performing
Downloading
In de fase van ‘Downloading’ hebben we een beperkte waarneming. We hebben de neiging om daarbij snel te interpreteren vanuit onze automatische piloot. We zoeken naar de bevestiging van het eigen gelijk in plaats van naar de weerlegging ervan (Popper, 2002). We kopiëren oude kennis van onszelf en/of anderen en schieten zo snel mogelijk naar de fase ‘Performing’.
Downloaden heeft een belangrijke functie en is wezenlijk onderdeel van ons functioneren, daar waar we op routines kunnen vertrouwen. Voor innovatie moeten we die juist doorbreken. Bewustwording hiervan en bereid zijn je open te stellen voor andere invalshoeken is een belangrijke voorwaarde om het U-proces te kunnen ervaren.
Het U-proces start met het bewust stoppen van je downloaden.
Seeing
De tweede fase begint met aandachtig waarnemen van wat er ‘werkelijk’ is. Dat vraagt tijd. Daarvoor is het nodig je geest te openen (open mind) en ruimte te maken voor nieuwe inzichten.
Dit bereik je door je oordelen, vooringenomen gedachten en eigen ideeën te herkennen en vervolgens op te schorten. Je moet als het ware even niet denken wat je er altijd al van dacht. Hierdoor ga je meer, breder en vooral zeer open waarnemen.
Sensing
In de fase van ‘Sensing’ boor je een andere bron van intelligentie aan: de intelligentie van je voelen, je intuïtie, je hart. Dit kan door je bewust te zijn van wat ieder mens van nature kan: een actieve verbinding aangaan met anderen. Scharmer noemt dit ‘Empatisch luisteren’. Je luistert naar de ander vanuit de ander.
Je verwerkt de informatie niet alleen cognitief (open mind) maar je bent bereid je te laten raken en de vraag te laten opkomen ‘wat doet dit me?’ Je luistert van binnenuit met open heart. Hierdoor ontstaat een andere, erkennende verbinding tussen mensen. Interessante informatie over de intelligentie van het hart is o.a. te vinden in de film ‘I am’ van Tom Shadyac.
Presencing
‘Presencing’ is een samenvoeging van presence (aanwezigheid) en sensing (aanvoelen). Het verwijst ook naar present zijn: aanwezig zijn in het hier en nu. Door bewust waar te nemen met alle zintuigen wijd open, inclusief je intuïtie en je empathie, ben je in staat om ook contact te maken met de ontluikende toekomst in jouw project.
In de fase van ‘Presencing’ heb je verbinding met alle wijsheid en beschikbare bronnen, voorbij de gedownloade (achter je liggende) kennis en gedachten. In die verbinding bevindt zich ‘de grootste toekomstige mogelijkheid’ die in het heden werkelijkheid wil worden.
‘Presencing’ kun je dus ook vertalen als voor-voelen. Na open mind en open heart, wordt voor deze fase een open will gevraagd. Dat is een bereidheid om te handelen en een houding om voorbij de angst voor het onbekende te komen.
Onder in de U kun je contact maken met twee basale vragen van het bestaan:
- ‘Wie ben Ik ten diepste’ (wat is mijn hoogste toekomstige mogelijkheid)
- ‘Wat is mijn Werk (missie) in dit leven’ (wat heb ik hier te doen/ waarom ben ik hier?).
Met het antwoord op deze vragen kom je in beweging vanuit intrinsieke wensen en verlangens. Je wordt instrument voor een toekomst die zich wil manifesteren.
In de ‘Presencing’ fase bestaat zowel stilte als chaos. In de stilte maak je contact met een diepe vorm van weten die opwindend en verleidelijk kan zijn. Je ervaart chaos door de veelheid van opties die zich kunnen aandienen en het verduren van je uitstel-van-actie dat zich hier ook bevindt. Volgens Scharmer gaat presencing over zowel loslaten (van het bekende, in de stilte) als op laten komen (van het nieuwe, in de chaos).
Crystallizing
In de fase van ‘Crystallizing’ vind je onderdelen van je mogelijke toekomst. Systemen staan nooit stil en niets ontwikkelt zich op zichzelf. Wat jij wil bereiken, wordt reeds vormgegeven. Onderdelen bestaan al of zijn in wording.
In deze fase ontstaat er vorm aan de inzichten en ideeën die in de ‘Presencing’ zijn ontstaan. Je wéét wat nodig is en je komt in actie. Scharmer beschrijft dit als een helder inzicht, vanuit het niets, met een drang om daarnaar ‘in een oogwenk’ te gaan handelen.
Prototyping
In de fase van ‘Prototyping’ van Theory U ga je eerste ideeën uitproberen. ‘Bijtijds falen om eerder te slagen’ is het motto in deze fase. Co-creëren en samen vormgeven is een belangrijke competentie binnen prototyping. Je geeft de toekomst vorm, niet door een plan van aanpak te typen, maar door in actie te komen, uit te testen en te doen! In deze fase kun je voorlopers, modellen en eerste ideeën testen en verder ontwikkelen.
Tijdens crystallizing en prototyping houd je contact met je diepere bron van weten. Nu je die aantrekkelijke toekomst eenmaal gezien hebt, laat je het niet meer los. Dit contact geeft een andere energetische lading aan activiteiten en teams. Hierdoor beleef je een sterke gedrevenheid en enthousiasme om de toekomst te realiseren.
Performing
Met ‘Performing’ verwijst Scharmer naar de uitkomsten van het handelen: het oplossen van een kwestie, het uitvoeren van onze plannen.
Drie instrumenten om te ontwikkelen in jezelf
Alles wat er nodig is in een U proces, is dat je voor jezelf en de mensen die betrokken zijn de drie essentiële instrumenten ontwikkelt.
Die instrumenten zitten ín je. Je opent je denken, je voelen en je handelen. Als je dat niet doet, dan blijf je denken wat je dacht, voelen zoals je altijd al voelde en doen wat je deed. Dat is op zich niet fout, maar op die manier ontstaat niets nieuws. Je reproduceert het verleden in de context van een nieuw organisatievraagstuk.
Doorbraken vragen om een andere aanpak en een Open Mind, Open Heart en Open Will. Lees er meer over via de link.
Drie belemmeringen voor verdieping
Gaat iedereen in het team altijd ‘mee’ in deze aanpak? Nee. Binnen het model komen de weerstanden omhoog en die geven we een plek. In de U noemen we dat ‘inner voices’. Het zijn stemmen die ín iemand praten en hem houden waar hij is. We onderscheiden de voice of judgement, voice of cynicism en voice of fear.
Deze innerlijke stemmen verwijzen naar de verschillende perspectieven die mensen intern ervaren tijdens het proces van verandering en innovatie. Je kunt de belemmerende stemmen van oordeel, cynisme en angst ombuigen door bewustzijn, herkenning en oefening. Lees meer over de innerlijke stemmen (inner voices) en hoe je dit kunt ombuigen.
Whitepaper over het Theory U model
Als je echt álles wilt weten over een U proces kun je natuurlijk het hele boek lezen. Maar dat is best wel veel. In ons gratis whitepaper gaan we dieper op het Theory U model in en heb je in enkele pagina’s het hele plaatje in beeld. Ook geven we je een aantal praktijkvoorbeelden en interventies uit ons eigen werk.
Zelf aan de slag?
Neem een kijkje bij onze Theory U trainingen of neem contact met ons en ontdek wat wij voor jouw team/organisatie kunnen betekenen.
