Teams en organisaties die willen vernieuwen doen er goed aan om hun veranderaanpak onder de loep te nemen. Wanneer je wilt veranderen en tegelijkertijd vooraf alles plant en controleert, dan ben je mogelijk te veel bezig met het vermijden van risico’s en tja … dat belemmert innovatie. We moedigen veranderaars aan om zich meer open te stellen voor het onbekende, voor ontdekken en uitproberen.
Veranderaanpak in een snel veranderende omgeving
Bij het woord veranderaanpak denk je aan een systematische en doelgerichte benadering. Je neemt daarin verschillende stappen en acties om je doel te bereiken. Dit is ook wat wij vaak zien gebeuren. Een veranderstrategie wordt vooraf helemaal uitgekristalliseerd om vervolgens de uitrol te doen volgens een reeds uitgedacht stappenplan. Dit kan effectief zijn, als je alles vooraf zeker weet. Maar veel veranderingen laten zich niet zo plannen. Vooral niet als het gaat om complexe vraagstukken in een snel veranderende omgeving.
Waarom 70% van de veranderingen mislukt
70% van de veranderplannen in organisaties mislukt. Dat wil zeggen, ze leveren niet op wat ze beloven. Ze vragen uiteindelijk meer tijd, meer geld, meer mensen, meer risico en minder resultaat dan vooraf bedacht.
Veel van de veranderingen mislukken al helemaal in het begin. Een van de belangrijkste redenen is dat de plan-van-aanpak-methode niet meer past in deze tijd. Snelheid en complexiteit laten zich niet vangen in een plan. Op het moment dat het plan uit de printer rolt, is de werkelijkheid al weer anders. Hoe dan wel?
Wat wel werkt is een veranderaanpak waarin je sneller aan de slag gaat, direct al resultaat boekt en eenvoudig kunt bijsturen. Stap voor stap in plaats van de grote sprong. We noemen dat emergent veranderen (to emerge = ontstaan, naar voren komen). Deze aanpak kenmerkt zich door een grote mate van snelheid en wendbaarheid.
Geplande versus en emergente verandering
Laat we eerst eens wat dieper ingaan op geplande versus emergente verandering.
Geplande verandering kan zinvol zijn als je al je variabelen van tevoren weet. Zo’n veranderaanpak zie je bijvoorbeeld vaak bij technische veranderingen: de werkplaats verbouwen, de nieuwe huisstijl doorvoeren, gesprekrondes inplannen. Er is een specifiek doel of probleem dat opgelost moet worden en daarvoor bedenk je een plan dat uitgevoerd gaat worden.
Op het moment dat je niet alles van tevoren weet, is emergent veranderen een waardevolle veranderstrategie. Bijvoorbeeld bij:
- Technologische veranderingen. Vaak is het onmogelijk om van tevoren alle variabelen te kennen, dus is het nodig om een flexibele aanpak te hanteren die zich kan aanpassen aan veranderende omstandigheden.
- Verandering in cultuur en samenwerking. Het kan moeilijk zijn om de impact van een verandering in de bedrijfscultuur te voorspellen en te beheersen. Wanneer je daar verandering in wilt brengen, is het dus zinvol om te experimenteren en ‘in het moment’ te leren wat wel en niet werkt. ‘Fail quickly, to succeed sooner’. Wat wel werkt, houd je vast. Wat niet werkt, laat je los.
- Veranderende klantbehoeften. Door een flexibele aanpak te hanteren, kan een organisatie zich aanpassen aan de veranderende omstandigheden en nieuwe kansen benutten.
- Veranderen van de manier van werken. Bij een implementatie van bijvoorbeeld zelfsturende teams, kan emergent veranderen een effectieve aanpak zijn om te experimenteren met verschillende methoden en processen om te ontdekken wat wel en niet werkt.
Je denkt dat je dit soort veranderingen natuurlijk ook vooraf kunt uitdenken en plannen. Niet meer. Snelheid en complexiteit vragen om iets anders. De ervaring leert echter dat teveel leunen op een geplande aanpak kan leiden tot een tunnelvisie waarin je (het bekende) gaat plannen en daarmee kansen mist. Of zoals wij dat ook wel noemen: de kans is groot dat je dan niet het volledige potentieel benut. Bovendien draagt een emergent veranderproces bij aan het betrekken en motiveren van medewerkers. Zij maken namelijk direct vanaf het begin deel uit van het veranderproces. Dat resulteert dat in een hogere betrokkenheid, productiviteit en werktevredenheid.
Stop eens met denken en omarm het niet-weten
Een belangrijk element van emergent veranderen zijn de momenten van niet-weten en experimenteren. Dat vinden mensen soms behoorlijk lastig, want we zijn het zo gewend om éérst te denken en dan pas te doen. Het kan spannend zijn om je vertrouwde overzicht los te laten en te vertrouwen op een proces in wording, vooral in een werkomgeving waar we vaak worden beoordeeld op onze zekerheden. En toch: als je vasthoudt aan wat je al weet en wat je altijd al gedaan hebt, dan mis je vaak waardevolle inzichten voor innovatie, groei en verbetering.
Onze aanmoediging is daarom: ga op onderzoek naar wat je niet weet. Weerhoud jezelf ervan om vooraf te gaan invullen, plannen en sturen. Want als je dat kunt loslaten, ontstaat er ruimte voor nieuwe kansen en mogelijkheden die je vanuit een vastomlijnd plan nooit had ontdekt.
Download whitepaper Theory U
Theory U is een veranderaanpak voor complexe vraagstukken. Het model heeft de vorm van een U. Tijdens het doorlopen van een U-proces worden nieuwe bronnen van kennis aangeboord. Dit zorgt voor vernieuwende inzichten. Dit whitepaper bevat een heldere uitleg over het model, instrumenten en belemmeringen aangevuld met voorbeelden uit de praktijk.
